PSYCHOANALITYCZNE PANOPTICUM

Mamy sobotę i ranek bezchmurny, mrozik za oknem. Przed nami biurko, na biurku herbatka. Rozsiądźmy się wygodnie, nogi wyprostujmy, ręce załóżmy na brzuchu i zacznijmy ględzić. Eksplikujmy, klaryfikujmy, tłumaczmy, sugerujmy. Gdzieniegdzie palec podnieśmy do góry, tupnijmy nogą z przekonaniem na „Nie” i nieustannie polemizujmy, kontrujmy, ripostujmy. Jednym słowem błyszczmy! Może uda nam się kogoś oślepić.

Na targowisku wszystkiego co sprytniejsi i wnikliwsi dojrzą psychoanalityczny okruch, łapczywie sięgną poń tracąc całe 5 zł i zaczną snuć swe wizje. Sobotnie interpretacje o 8.30 rano, półsłodkie i półgorzkie, półgorące i półzimne jak napój w filiżance co sączymy bez przekonania, za to z kulturą. Niekiedy po sutym obiedzie, ale bez przejedzeń, spotkamy się w telewizorni znanej jako studio i na nowo rozpoczniemy skanowanie, prześwietlanie, bystrym okiem spoglądanie. Tu coś wtrącimy, tam słusznie dodamy, gdzie indziej żarliwie zaprotestujemy. Zwyczajna erozja psychoanalitycznej interpretacji – wyjaśniania zamiast kontrapunktu, pouczenia w miejsce akcentu, gładkie formuły tam gdzie interpunkcja.

Proces ufryzowywania interpretacji psychoanalitycznej do perfekcji doprowadził Sławoj Zizek, Słowianin tak jak i ja, jeszcze nieśmiały w 1990 gdy zobaczyłem go pierwszy raz, już głośny w 1994, gdzie z entuzjazmem młode wilczki lacanizmu wyrażały się o jego talentach marketingowych, psychoanalityka-sprzedawcy. Moda na psychoanalizowanie rzeczywistości społecznej to pokłosie tych talentów. Wraz z nią rozpleniły się ujadające brytany, które z powierzchownego spotkania z psychoanalizą stosowaną poza gabinetami, uczyniły z niej i ciągle czynią jedynie narzędzi krytyki, Krytyki Politycznej nawet.

Czy znacie sylwetkę pszennowłosego, wiecznie młodego, zaokularowego inteligenta? Pan Sierakowski, ach jak on błyszczy od interpretowania (z psychoanalizą w tle)! Co i raz słyszy się w jego ustach fajerwerk interpretacyjny. Na ostatni z nich zwróciła uwagę w komentarzu moja czytelniczka – napisał on był w swym periodyku, że sprawa Eluany to ni mniej ni więcej tylko sprytna obrona (kogo?) przed spojrzeniem prawdzie w oczy. I orzekł był o prawdzie całej (co za idealista z niego), wykluczeni, głodni, wyrzuceni na bruk, pozbawieni zasiłków, jednym słowem „brudni, odrażający, źli” (czy ktoś pamięta jeszcze ten film?). I stwierdza gromko i autorytarnie, że chcą (kto?) odwrócić uwagę od rzeczywistych problemów ludzi poza nawiasem lub prawie za nawiasem.

Czy nie słychać w tym oby ech „Międzynarodówki”? „Dziś niczym, jutro wszystkim My”? „My” ponad Ja, „My” ponad Ty, „My” ponad Oni. Problemy społeczne ponad problemami malutkiej, niknącej w oczach Eluany. Żyjemy by rozwiązywać problemy społeczne proszę was, problemy mas wszystkim, problemy kogoś, drobinki bytu, Niczym. Jeszcze kroczek i krzykniemy w masowych wystąpieniach, że problemy przeludnienia rozwiązać można (tu ukłon w stronę rozumu i demokracji) między innymi przy współudziale aborcji, i problemy kobiet (koniecznie w liczbie mnogiej) też. No i mamy to zakłopotanie, to paskudztwo każące myśleć, że śmierć Eluany to śmierć małej drobinki piasku w oceanie piachu chcących żyć.

W wygrzebanej na targu staroci literaturze, której pełno na wydziałach psychologii szacownych Uniwersytetów, uczy się, że interpratacja psychoanalityczna to coś takiego jak przykład zademonstrowany przez młodego wilczka marksizmu – czyżby oni umieli tylko ujadać? Podrzucę mu jeszcze jedną – tragiczny przypadek Eluany wiadome siły wykorzystują w celu, by młode wilki, w tym nasz bohater, pomyśleli, że wiadome siły chcą odwrócić uwagę od ważniejszej prawdy. Robią to tylko po to, by wilki ujadały, ujadały coraz głośniej, by dały popis uzasadniający istnienie tychże wiadomych sił. Inaczej zmarłyby jak Eluana, odeszły do historii. No i ujadają wilki reanimując bez końca siły, z którymi później walczą ujadając jeszcze głośniej.

I proszę, nie dziwcie się – weźcie do serca tę psychoanalityczną z tez, że wszelkie myślenie ma strukturę paranoiczną; że jeśli chce się powiedzieć wszystko, to kończy się w ślepym zaułku dna kolejnego dna.

Interpretacja jest skromna, zadawala się tylko ciut-sensem.

K.P.

In: Sinthome | | #